1, Tình hình bệnh hại:  

Đây là 2 loại bệnh nguy hiểm, đã gây thiệt hại nặng cho sản xuất lúa ở Nam bộ trong năm 2006 và cho đến nay vẫn là bệnh trên lúa đáng lo ngại nhất ở vùng này.

Trong vụ hè thu, vụ mùa 2009, tỉnh Nghệ An bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá gây hại 5.507 ha lúa, trong đó có 3.510 ha bị mất trắng; tỉnh Thái Bình, diện tích nhiễm 400 ha, trong đó 160 ha mất trắng và tỉnh Nam Định, diện tích nhiễm 190,8 ha, trong đó 2,2 ha bị bệnh nặng. Hiện nay, bệnh vẫn đang có chiều hướng gia tăng, gây hại trên các trà lúa mùa muộn của các tỉnh này.

Tại Phú Thọ qua kết quả điều tra DTDB chưa phát hiện bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá. Tuy nhiên, nguy cơ lây nhiễm bệnh khá cao, trên địa bàn tỉnh còn trên 850 ha lúa mùa muộn ở các huyện Tân Sơn, Thanh Sơn, Đoan Hùng, Việt Trì đang đẻ nhánh đến trỗ, nhiều diện tích đang nhiễm rầy nâu Mặt khác, rầy nâu có khả năng di chuyển rất xa và mang vi rút truyền bệnh từ vùng có dịch sang vùng khác.

2,Triệu chứng bệnh:

        + Bệnh vàng lùn (Virus lúa cỏ) do vi rút có tên Rice Grassy Stunt Virus gây ra; bệnh làm cho cây lúa lùn, chiều cao cây không đồng đều trên cùng ruộng, mọc nhiều chồi; lá xoè ngang, ngắn, nhỏ, cứng, xanh vàng hoặc da cam, trên lá có nhiều đốm gỉ sắt, sau đó chuyển nhanh sang màu vàng khô lụi từng đám lúa hoặc cả ruộng; rễ phát triển bình thường. Nếu bệnh phát sinh muộn lúa trỗ bị nghẹn đòng.

+ Bệnh lùn xoắn lá do vi rút có tên Rice Ragged Stunt Virus gây ra; làm cây lúa bị lùn, màu lá xanh đậm, rìa lá bị rách và gợn sóng, dọc theo gân lá có bướu; chóp lá bị biến dạng, xoăn tít; lúa không trỗ được hoặc bị nghẹn đòng, hạt lép.

  (Toàn bộ hình ảnh về triệu chứng và tác hại của bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá trên lúa Chi cục BVTV Phú Thọ đăng tải trên trang Web: http://www.bvtvphutho.vn.)

3, Nguyên nhân và điều kiện phát sinh của bệnh:

 Trên ruộng thường xuất hiện cùng lúc 2 loại bệnh trên, có khi xuất hiện cùng lúc trên cùng một khóm lúa, đều lây truyền qua môi giới là con rầy nâu chích hút cây lúa bị bệnh từ ruộng này sang ruộng khác. Cây lúa càng non càng dễ bị nhiễm bệnh và tác hại càng lớn; đặc biệt, lúa, mạ trước 20 ngày sau gieo, sạ bị nhiễm bệnh thì cây lúa có thể không trỗ bông được, năng suất giảm nghiêm trọng hoặc mất trắng.

4, Biện pháp chỉ đạo phòng trừ

Do đây là bệnh nguy hiểm trên lúa và không có thuốc đặc trị, có khả năng lây lan nhanh trên diện rộng, Chi cục BVTV Phú Thọ đề nghị như sau:

1) UBND các huyện, thành, thị: Chỉ đạo các cơ quan chức năng, các xã, phường thị trấn tăng cường công tác thông tin tuyên truyền để nhân dân thấy rõ nguy cơ và tác hại của bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá để cảnh giác, chủ động phòng trừ đối với loại bệnh hại trên lúa này.

- Các địa phương có diện tích lúa mùa muộn, cần huy động cán bộ khuyến nông cơ sở và nông dân tiến hành kiểm tra đồng ruộng, khi phát hiện bệnh có triệu chứng nêu trên cần thông báo cho cơ quan chuyên môn để phối hợp sử lý kịp thời. Trước mắt và các vụ tiếp theo cần phòng trừ triệt để diện tích nhiễm rầy nâu đến ngưỡng không để rầy nâu bùng phát thành dịch.

2) Các trạm BVTV huyện, thành, thị: Tổ chức điều tra, phát hiện bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá, đặc biệt quan tâm đối với các trà lúa mùa muộn. Khi phát hiện các triệu chứng của bệnh như nêu trên, báo cáo ngay về Chi cục BVTV để có biện pháp sử lý kịp thời.

- Tăng cường tuyên truyền, tổ chức tập huấn cho cán bộ khuyến nông cơ sở và nông dân cách nhận biết triệu chứng bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá lúa và biện pháp phòng trừ.

- Theo dõi chặt chẽ sự phát sinh, gây hại của rầy nâu và các loại rầy khác, tiến hành chỉ đạo phòng trừ kịp thời khi mật độ rầy cao.

    Đây là bệnh nguy hiểm gây hại trên lúa mới bộc phát tại các tỉnh phía Bắc, có nguy cơ lây lan nhanh trên diện tích lúa mùa muộn và các vụ tiếp theo. Chi cục BVTV Phú Thọ đề nghị UBND các huyện, thành, thị; các trạm BVTV trực thuộc quan tâm chỉ đạo thực hiện.